ANGKAAN BERLAKUNYA GEMPA BUMI DAN TSUNAMI DI PERAIRAN TIMUR FILIPINA

Penyebaran e-mail mengenai jangkaan berlakunya gempa bumi dan

tsunami pada 22 Julai 2009 telah tersebar luas sejak bulan Mac 2009.

JMM telah mengeluarkan kenyataan akhbar menjelaskan isu ini pada 8

April 2009. Rakyat Malaysia diminta tidak perlu bimbang mengenai perkara

tersebut.

Tiada Kaitan Korelasi Gempa Bumi Besar Dan Gerhana Matahari

2) Berdasarkan rekod kejadian gempa bumi terdahulu, didapati tiada

korelasi saintifik antara kejadian gempa bumi dengan gerhana matahari.

Contohnya, semasa kejadian gerhana matahari pada 1 Ogos 2008, tiada

gempa bumi bermagnitud besar direkodkan berlaku pada tarikh tersebut.

Merujuk kenyataan

Prof. Kerry Sieh, seorang seismologi terkenal dari

Amerika Syarikat yang sekarang bertugas di Singapura,

beliau telah

melaporkan dalam Channel News Asia pada April 2009, iaitu sejak 110

tahun yang lalu, terdapat 85 kejadian gempa bumi bermagnitud besar.

Namun, hanya dua daripada gempa bumi tersebut berlaku pada masa

yang sama dengan kejadian gerhana matahari. Itu pun ianya berlaku pada

masa gerhana separa, bukannya gerhana penuh. Disamping itu, dua

gempa bumi tersebut berlaku di tempat yang bukannya berlaku gerhana.

Kajian Gempa Bumi Dan Risiko Tsunami Di Malaysia

3) Risiko Malaysia kepada gempa bumi dan tsunami telah diketahui.

Akademi Sains Malaysia, MOSTI telah menyelia satu kajian yang

komprehensif tentang risiko gempa bumi dan tsunami di Malaysia yang

dilaksanakan Jabatan Meteorologi Malaysia (JMM), Jabatan Mineral dan

Geosains, UPM, USM, dan UTM. Kajian ini telah siap sepenuhnya pada

Januari 2009. Pada masa yang sama JMM juga telah menganjurkan dua

International Roundtable Dialogue on Earthquake and Tsunami Risks in

Southeast Asia, South China Sea and Western Pacific Marginal Seas

Region. Kajian ASM dan roundtable dialogue tersebut juga mendapati

bahawa subduction zone Taiwan-Filipina di perairan barat adalah bersaiz

kecil berbanding dengan subduction zone di perairan sepanjang timur

Sumatera. Mengikut pandangan ahli seismologi dan berdasarkan rekod

terdahulu, gempa bumi yang berkemungkinan berlaku di kawasan

subduction zone Taiwan-Filipina hanya boleh menjana gempa bumi pada

magnitud 8.5 pada skala Ritcher (worst case scenario).

Rekod terdahulu

menunjukkan bahawa gempa bumi yang berlaku di kawasan

subduction zone Taiwan-Filipina hanya hampir mencapai magnitud

8.0 pada skala Ritcher.

Perbezaan 1.0 magnitud pada skala Ritcher akan

mengakibatkan kekuatan 10 kali ganda.

Model Numerikal Tinggi Ombak Dan Masa Tiba Jika Tsunami Berlaku

4) Merujuk kepada model numerikal, sekiranya gempa bumi berskala

8.5 Ritcher berlaku di

subduction zone Taiwan-Filipina (worst case

scenario)

dan

tsunami boleh terjadi, ombak yang bakal sampai di perairan

Sabah adalah kurang dari

1.0 meter

dalam tempoh masa antara

3 – 4 jam

selepas kejadian gempa bumi berlaku. Keadaan pelantar benua di Laut

China Selatan yang cetek akan memperlahankan pergerakan ombak

tsunami di samping menyerap tenaga yang dihasilkan oleh tsunami

tersebut sebelum sampai ke perairan Malaysia. Kemungkinan gempa bumi

berskala 8.5 Ritcher berlaku di

subduction zone Taiwan-Filipina (worst

case scenario)

dan

tsunami boleh terjadi adalah kecil.

5)

Keadaan ini juga adalah berbeza dengan keadaan semasa

gempa bumi kuat 9.3 pada skala Ritcher di perairan barat Sumatera

pada 26 Disember 2004 yang menghasilkan ombak tsunami rentas

sempadan yang ombaknya sampai di pantai barat laut Semenanjung

Malaysia iaitu pada ketinggian 2 - 3 meter, dan pecahan ombak

mencapai 8 meter

. Pada masa tersebut juga, Malaysia dan semua negara

di rantau Lautan Hindi tidak mempunyai sistem amaran awal tsunami yang

dapat memberikan maklumat awal tentang kejadian tsunami tersebut.

6) Dalam kes sekiranya gempa bumi kuat yang mencetuskan tsunami

berlaku di subduction zone perairan timur Filipina, kepulauan Filipina akan

menghalang Malaysia daripada menerima kesan terus daripada tsunami

tersebut. Risiko tsunami adalah lebih rendah berbanding sekiranya gempa

bumi bermagnitud sama berlaku di subduction zone Taiwan-Filipina.

Daripada model numerikal, kesan tsunami ini hanya boleh mengancam

selatan Sabah dan tinggi ombaknya adalah kurang dari 0.5 meter.

Sistem Amaran Awal Tsunami

7) Sistem Amaran Awal Tsunami Nasional Malaysia dan rangkaian

amaran awal tsunami antarabangsa (Pacific Tsunami Warning Center

(PTWC) di Hawaii dan Japan Meteorological Agency (JMA) di Tokyo) pada

masa ini adalah cukup bersedia untuk mengeluarkan amaran awal jika

tsunami berlaku. JMM juga mempunyai hubungan terus dengan PTWC dan

JMA bagi meningkatkan keupayaan SAATNM. Berbanding semasa gempa

bumi kuat di perairan barat Sumatera yang menghasilkan tsunami rentas

sempadan pada

26 Disember 2004, pada masa tersebut Malaysia tidak

mempunyai sebarang system amaran awal bagi mengesan tsunami. Pada

masa tersebut juga, rangkaian antarabangsa bagi memantau tsunami di

rantau ini adalah juga tidak mantap dan bersedia. Rangkaian pemonitoran

tsunami juga telah dimantapkan lagi oleh komuniti antarabangsa. Pada

masa ini, PTWC dan JMA telah mengambil tanggungjawab untuk

mengeluarkan amaran awal tsunami di perairan Laut China Selatan dan

Pasifik Barat dengan lebih cepat dan tepat.

Latihamal Antarabangsa

8) JMM juga telah terlibat sama dengan latihamal persediaan

menghadapi tsunami yang telah dijalankan oleh badan antarabangsa iaitu

UNESCO Intergovernmental Oceanic Commission. Latihamal pertama

pada Mei 2006 iaitu

Pasific Wave 2006

telah melibatkan peringkat

komuniti di Tuaran, Sabah. Manakala latihamal kedua pada Oktober 2008

iaitu

Pasific Wave 2008

melibatkan persediaan komunikasi dan menilai

tahap kecekapannya yang melibatkan tiga agensi iaitu JMM, MKN dan

RTM.

Kempen Kesedaran Awam Di Sabah Dan Sarawak

9) Bagi meningkatkan tahap kesedaran pihak awam di kawasan yang

berisiko, JMM bersama-sama dengan Majlis Keselamatan Negara (MKN)

telah melaksanakan kempen kesedaran awam di beberapa lokasi di Sabah

dan Sarawak. Pada 2007, kempen kesedaran awam tentang gempa bumi

dan tsunami telah diadakan di Kota Kinabalu, Sandakan, Lahad datu,

Semporna dan Tawau di Sabah. Pada 2008, kempen yang sama telah

diadakan di Ranau, Kudat, Sandakan dan Tawau di Sabah, dan di

Kuching, Miri dan Bintulu di Sarawak. Pada bulan Jun 2009, JMM telah

juga telah melaksanakan kempen kesedaran awam bagi penduduk yang

tinggal disekitar siren tsunami iaitu di Tawau, Semporna dan Sandakan di

Sabah. Pada tahun 2009 juga, JMM bersama-sama MKN sekali lagi telah

merancang program kempen kesedaran awam ditiga lokasi di Sabah dan

empat lokasi di Sarawak mulai Julai 2009.

Kesediaan Agensi-Agensi Menghadapi Tsunami

10) JMM telah mengadakan mesyuarat bersama-sama MKN, Polis

DiRaja Malaysia dan agensi-agensi yang terlibat dalam menangani

bencana tsunami pada akhir 1 Julai 2009 bagi mengambil langkah berjaga-

jaga sekiranya secara coincident gempa bumi kuat yang menghasilkan

tsunami berlaku dalam tempoh gerhana matahari tersebut. Ini

menunjukkan agensi-agensi yang terbabit dengan pengurusan risiko

bencana tsunami sentiasa bersedia untuk menghadapi sebarang

kemungkinan bencana tsunami.

11) JMM akan memantau dengan rapi kejadian gempa bumi di rantau ini

dan akan memaklumkan kepada pihak berkuasa dan rakyat Malaysia jika

sesuatu gempa bumi kuat yang boleh mencetuskan tsunami berlaku. Oleh

itu, semua rakyat Malaysia diminta bertenang dan tidak risau mengenai

jangkaan tsunami akan berlaku pada 22 Julai 2009.

sumbeR:http://www.mosti.gov.my/